Met hartkloppingen en een te hoge bloeddruk lig je op de bank. Een half uur geleden 2 trappen opgelopen en meteen al buiten adem. Zo liggend op de bank terugkijkend op de afgelopen 10 jaar vraag je jezelf af: Waarom heb ik niet meer gesport? gezonder gegeten? waarom liet ik de stress steeds maar weer toe? Zie hier de legacy van een jarenlang beleid waarvan de resultaten met de tijd pas duidelijk zijn geworden en de richting moeilijk is bij te sturen. 

Ook organisaties liggen tegenwoordig uitgeput op de bank zich af te vragen waar het nu allemaal mis is gegaan. Als gevolg van een legacy op het gebied van kennis, systemen en processen is de algehele gezondheid slecht. Zo slecht, dat alleen al met de markt meebewegen ontzettend moeizaam is geworden. Achterstallig onderhoud, enorme complexiteit in de bedrijfsvoering en IT systemen en een ongezonde cultuur maakt ze traag, onbestuurbaar en alsmaar duurder. Een basis waarop het onmogelijk is om nog innovatief te zijn.

Innovatieve ideeën zijn er genoeg en aan goede wil ook geen gebrek, alleen die “rotzooi van gisteren” staat ons toch zo in de weg! Alhoewel gisteren, legacy ontstaat natuurlijk niet van de ene op de andere dag. Het is een organisatie brede schuld die zich vaak over decennia heeft opgebouwd en die we met z’n allen stelselmatig negeren. Tot op het moment dat deze zo hoog is opgelopen dat het niet meer mogelijk is om hiervoor onze ogen te sluiten. Maar hoe kan het toch dat in een omgeving waar zoveel mensen werken er niet één iemand is die zegt.. stop! dit gaat niet goed! Die zijn er genoeg alleen hebben organisaties te maken met krachten die zo sterk zijn dat het moeilijk is om hier tegen te vechten. Het is roeien tegen de stroom in.

Neem nou marktwerking een belangrijk principe waar onze economie op rust en dan vooral beursgenoteerde bedrijven in deze markt. De beurs is mede als gevolg van kapitalisme korte termijn winst gedreven. Deze kracht dwingt bedrijven om op korte termijn resultaten te behalen met als gevolg dat de legacy die ze opbouwen alsmaar groeit. Misschien niet eens zo’n slechte situatie wanneer we de patiënt ook laten sterven wanneer deze niet meer levensvatbaar is. Zo ontstaat er in de markt ruimte voor nieuwe spelers en krijg je een “gezond” ecosysteem. In de praktijk echter proberen organisaties in levensgevaar met allerlei kunstmatige ingrepen zoals monopolies, lobbyen en zelfs het plegen van grootschalige fraude zichzelf in leven te houden. Markteconomie gemengd met kapitalisme blijkt zo dus een ideale voedingsbodem voor het ontstaan van legacy.

Heraclitus: “Verandering is de enige constante.”

Wanneer verandering de norm is. Dan leert de evolutie theorie ons dat organisaties gedwongen worden constant te innoveren zodat ze zich blijven vormen naar hun veranderende omgeving. En als de omgeving een ideale voedingsbodem is voor het ontstaan van legacy als gevolg van deze innovaties. Dan zou je kunnen zeggen dat legacy, de schuld die organisaties opbouwen bij het innoveren zonder krachtige tegenbeweging automatisch ontstaat. Er is zelfs een relatie te leggen tussen het tempo waarin de wereld om ons heen verandert en de snelheid waarmee legacy ontstaat.

Ben je dan bij voorbaat kansloos en is acceptatie de enige optie. Nou nee, maar zonder krachtige tegenbeweging ontstaat legacy vanzelf als gevolg van constante verandering. Tegenwoordig misschien wel sneller dan in het verleden. Hiermee omgaan vereist een breed gedragen aanpak die begint met het inzichtelijk en op alle niveaus in de organisatie bespreekbaar maken van de huidige schuld. Alleen van daaruit is het mogelijk om bewust keuzes maken. Laten we de schuld oplopen of gaan we deze terugdringen? Hoeveel impact heeft de huidige schuld op de gezondheid van ons bedrijf? Als je dit soort gesprekken niet regelmatig met elkaar voert dan lig je straks op de bank jezelf af te vragen waar het allemaal misging.